PWS: CM EM

een paar voorbeelden profiel  CM




meer Cultuur en Maatschappij
mogelijke onderwerpen profielwerkstuk 

Bij sommige onderwerpen staan afkortingen:
h         alleen geschikt voor de leerlingen van de HAVO
v         alleen geschikt voor de leerlingen van het VWO
Bovendien is aangegeven met welk(e) ander(e) vak(ken) een combinatie is te maken.

NEDERLANDS EN LETTERKUNDE

Poëzie  
+ EN, FA, DU
Verfilming van een literair werk  
+ CKV
Thematiek in romans   
+ EN, FA, DU
Effectieve schriftelijke reclame 
+ EC, MA
Taalgebruik in kranten 
+ EN, FA, DU, MA
Roman in maatschappelijke context
+ MA, GS, AK
Reisverslagen in de literatuur 
+ GS, AK

Taalverwerving

+ BI
Invloed van Engels op het Nederlands
+ EN
Gedichten als tijdsbeeld 
+ GS, MA, CKV
Reclametaal  
+ MA, EC, CKV
Nederlandse popmuziek  
+ MU, MA, CKV

Poëzie
Het sonnet is een bepaalde dichtvorm die in de veertiende eeuw in Italië ontstond. Deze dichtvorm wordt door de eeuwen heen in allerlei talen nagevolgd. Het doel van je onderzoek is vast te stellen welke verschillen en overeenkomsten er tussen sonnetten in diverse talen zijn.

Verfilming van een literair werk
Veel Nederlandse romans zijn verfilmd. Daarbij wordt niet altijd letterlijk het boek gevolgd. Lees zo’n roman en bekijk de film. Het doel van je onderzoek is de afwijkingen tussen boek en film te verklaren

Thematiek in romans
Een literaire roman is altijd opgebouwd rond een thema. Thema’s kunnen zijn: onmogelijke liefde, vriendschap, incest, ouder-kindrelatie, oorlog, moord, dromen en vreemdelingen. De bedoeling van je onderzoek is na te gaan op welke manier een van de genoemde thema’s wordt uitgewerkt in een Nederlandse en een Franse, Duitse of Engelse roman.

Effectieve schriftelijke reclame
Reclameteksten zijn bedoeld om zo veel mogelijk mensen over te halen om bepaalde producten aan te schaffen of van bepaalde diensten gebruik te gaan maken. Ze lijken zo simpel, maar een feit is dat daar van te voren goed over nagedacht is. Te onderzoeken valt hoe een effectieve reclametekst voor een bepaald product of een bepaalde dienst geschreven wordt.

Taalgebruik in kranten
In ieder westers land bestaan verschillende kranten die ieder een eigen lezerspubliek hebben. De kranten wijken niet alleen van elkaar af in hun berichtgeving, maar ook in hun taalgebruik. Bekeken kan worden wat de samenhang is tussen het lezerspubliek en het taalgebruik. Ook kan bestudeerd worden hoe de berichtgeving en het taalgebruik met elkaar samenhangen.

Taalverwerving (1)

Hoe komt het dat apen tot hun tweede jaar hun “taal”uitbreiden en mensen in principe hun leven lang? Waarom kon ‘Genie’,het meisje dat tot haar tiende jaar op een potje vastgebonden zat zonder dat er tegen haar gepraat werd, later alleen mar gebrekkig Engels leren? Is er een plek in de hersenen aan te wijzen waar het taalvermogen van de mens zit? Wat zijn taalstoornissen en hoe ontstaan ze? Op deze en andere vragen kan je onderzoek naar taalverwerving antwoord geven.

Taalverwerving (2)
Ieder kind leert afhankelijk van de plek waar hij geboren wordt zijn moedertaal. Al lang voordat een kind gaat spreken, kan hij niet alleen verschillende klanken onderscheiden, maar weet hij ook het verschil tussen verschillende talen. Hoe gaat die taalverwerving van een kind in zijn werk? Wordt een kind beter in taal als hij al vroeg leert spreken? Hoe zit het als een kind tweetalig opgroeit? Wat gebeurt er als een kind op latere leeftijd een andere taal aanleert? Zit het taalvermogen van de mens in een apart stuk van de hersenen? Deze en vele andere vragen kunnen het uitgangspunt zijn voor een profielwerkstuk over eerste en twee taalverwerving.

Reisverslagen in de literatuur
In de vijftiende eeuw kwamen de grote ontdekkingsreizen op gang. Zo ontdekte Columbus in 1492 Amerika. Van een aantal van die reizen is een reisverslag bijgehouden. Beroemd is het Scheepsjournaal uit de zeventiende eeuw van de schipper Bontekoe. Ook Adriaan van Dis geeft in zijn roman ‘Het beloofde land’ een boeiend verslag van zijn reis door Afrika dat destijds door de apartheid verdeeld werd.

Dergelijke reisverslagen bieden aanknopingspunten om onderzoek te doen naar de historische en geografische omstandigheden van het beschreven gebied.

Indisch-Nederlandse literatuur
Al vanaf 1590 zijn er contacten tussen Nederland en Indonesië In dat jaar richtte de Verenigde Oostindische Compagnie daar een handelspost in. Tussen 1800 en 1950 was het toenmalige Indie zelfs een Nederlandse staatskolonie. Na de dekolonisatie kwamen vele Nederlanders, Indo-europeanen en Molukkers naar Nederland.
Uit deze drie periode is veel literatuur bewaard die varieert van zestiende-eeuwse reisverslagen en liedjes tot romans uit de koloniale tijd (Multatuli, Daum, Couperus) en werken van twintigste-eeuwse auteurs die nog in Indie geboren en getogen zijn (Hella S. Haase, Springer) en auteurs van de tweede generatie die Indonesië vooral uit de verhalen van hun ouders kennen (Van Dis, Marion Bloem, Frans Lopulan). Deze fascinerende werken schetsen een beeld van Indonesië met zijn goena-goena, zijn plantages, zijn Japanse kampen en zijn vrijheidstrijd. Dit onderwerp is extra interessant voor leerlingen die geschiedenis in hun profiel hebben, het is namelijk een van de twee onderwerpen voor het centraal examen.


FRANS

Tweetaligheid: voor- en nadelen van tweetalige opvoeding
+ EN, DU, NE
Asterix

+ GS, KCV

Vincent van Gogh

+ CKV, KG

Buitenlandse schrijvers/schilders in Frankrijk (Parijs)
+ CKV, KG, NE, EN
Het Franse drugsbeleid
+ BIO
Impressionisten, schilders met kleur
+ CKV, KG
De Franse Revolutie
+ GS
Franse muziek (chansons,rap,rai,pop)
+ CKV, MU
Frankrijk modeland
+ CKV, KG
Onderzoek naar een bepaalde streek in Frankrijk
+ AK
Franse invloed in (Noord)Afrika
+ GS, AK
Wijn (gebieden)
+ AK, BIO
Sport (formule 1, voetbal)
+ LO
Architectuur in Frankrijk: Parijse gebouwen
+ CKV, KG
Architectuur: Lille en Rem Koolhaas
+ CKV, KG
Jongeren verzet in Frankrijk
+ MA, GS, EC

Tweetaligheid                                               
Er zijn verschillende (delen van) landen, waar twee officiële talen zijn. De kinderen in die landen worden tweetalig opgevoed. Volgens sommigen is dat een enorm voordeel, volgens anderen een nadeel.
Het doel van je onderzoek kan zijn een mening vormen over de vraag of dit een voor of een nadeel is. Een ander doel kan zijn om twee van deze gebieden te vergelijken bijvoorbeeld België en Quebec  (Canada) en dan met name de positie van het Frans te bekijken.

Asterix                                                                                   
Dit bekende Franse stripverhaal speelt zich af in Frankrijk. Doel van het onderzoek kan zijn het bepalen in welke mate het verhaal op (historische ) waarheid berust.

Vincent van Gogh                                                           
Vincent van Gogh heeft jaren in Frankrijk gewoond en in het  Frans brieven geschreven aan zijn broer. Lees een aantal van deze brieven en onderzoek over welke schilderijen hij schrijft en wat hij hierover zegt. Herken je wat hij schrijft in de betreffende brieven?

Vincent van Gogh: Nederlander of Fransman                       
De in Nederland geboren schilder woont het grootste deel van zijn leven in Frankrijk.  De Fransen rekenen hem tot de Franse schilders. Hebben ze gelijk of niet?

Buitenlandse  schrijvers/schilders in Frankrijk (b.v. Remco Campert, Vincent van Gogh)
In de 19de en de 20ste eeuw trekken schilders en schrijvers uit de hele wereld naar Parijs. Dat was de plaats waar je zijn moest als je het wilde maken. Mogelijke onderzoeksvragen: wat lag hieraan ten grondslag? Is dat nog steeds zo? Je kunt ook van een bepaalde kunstenaar uitgaan.

Het Franse drugsbeleid                                               
Hoe denken de Fransen over drugs? Vergelijk het Franse beleid met het Nederlandse.

Impressionisten, schilders met kleur                       
Impressionistische schilders waren vernieuwend. Hoe werkten zij en hoe kwamen ze tot het maken van hun kleurrijke doeken?

De Franse Revolutie                                                           
De Franse Revolutie heeft de Franse geschiedenis opgeschud en veranderd en zelfs de geschiedenis van Amerika beïnvloed. Wat gebeurde er voor schokkends?

Franse muziek (chansons, rap, rai, pop)                       
Is er nog iets nieuws onder de zon na de chansons van Brasseur en Brel? Rai,rap, MCSolaar, en..?

Franse invloed in (Noord) Afrika                       
Frankrijk heeft veel koloniën gehad in Noord-Afrika, bijvoorbeeld: Marokko, Tunesië en Algerije. Wat is de invloed van Frankrijk geweest en wat is daar nu nog van te merken?

Handel met Frankrijk                                                           
Wat levert handel met Frankrijk op voor de Nederlandse economie? Is het waar dat Nederland vel meer handel zou kunnen drijven met Frankrijk? Is het een kwestie van de taal beter beheersen of spelen er meer factoren een rol?

Bouwkunde (1)                                   
Met name in Parijs zijn gedurfde bouwwerken neergezet zoals de Eiffeltoren, Centre Beaubourg (Pompidou), de nieuwe ingang van het Louvre (de Pyramide) etc..

Bouwkunde (2)                                                            
In Lille is een hele nieuwe wijk gebouwd rond het TGV-station: Euralille. Deze wijk en vele gebouwen zijn ontworpen door het bureau van de Nederlandse architect Rem Koolhaas.


DUITS                                                                

Kranten
+ EN, FA, NE, MA
“Volksmusik” op televisie
+ MU, MA
RAF (Rote Armee Fraktion)
+ GS, MA
Grensplaatsen
+ NE, AK, MA
Beroep
+ AK, MA, EC, NE
Schoolsystemen in de bovenbouw van het voortgezet onderwijs
NE, MA, EN, FA
Minderheden
AK, EC, MA
Huiswerkwebsites
MA

Films algemeen en Krimi’s

CKV, MA, NE, EN, FA
Die Berliner  Mauer
+ GS
Reclame
+ CKV, MA, NE, EN, FA, KG
Handelscontacten tussen Duitsland en Nederland
+ EC
Kunst als politiek middel/Entartete Kunst
+ CKV, KG

Vergelijken van de verschillende kranten           
Vergelijken van de verschillende kranten (b.v. Telegraaf met de Bildzeitung of het NRC met de Frankfurter Allgemeine Zeitung) op stijl, fotogebruik, opmaak etc. Je kan Duitse kranten ook vergelijken met Engelse en Franse.

Volksmusik op televisie                                               
Wie bekijkt deze programma’s? Wat zijn thema’s, kleding van zangers, decors, kleding publiek? Wat kan je ontdekken over de muziek?

RAF                                                                       
Deze terroristische beweging zorgde voor veel opschudding in de jaren ’70 in het toenmalige West Duitsland. Wanneer huidige politici over een RAF-verleden te lijken beschikken (Fischer, Trittin) staat Duitsland weer op zijn kop. Wat wilde de RAF? Wat voor invloeden heeft de RAF op het huidige Duitsland?

Beroep           
Voor welke beroepen is een goede kennis van de Duitse taal noodzakelijk? Bestaan hiervoor verschillen tussen de verschillende regio’s in het land?

Die Berliner Mauer                                                                     .
Was het openen van de Berlijnse  muur een zorgvuldig geplande operatie?

ENGELS

Sites: BBC, Engelse en Amerikaanse week- en dagbladen

Electoraal systeem in Engeland  
V + GS, MA
Feminisme in de literatuur
+ FA, DU, NE, MA
Onmogelijke liefdes 
+ CKV
Romans en de verfilming ervan 
+ CKV
De eerste wereldoorlog in gedichten 
V + GS
Taalgebruik in Amerikaanse popmuziek, met name Rap  
V + CKV
Koning Arthur, legende of werkelijkheid?
+ GS
Theorieën over leven en werken van Shakespeare
+ CKV
Geschiedenis van de literatuur in voormalige Britse koloniën
+ GS
Angry Young Men 
V
The Boer War 
+ GS
Taalfamilies (alleen CM) 
+ FR
Protest songs in het Engelse taalgebied in de periode 1960-2000
+ CKV


Electoraal systeem in Engeland                       
Hoe werkt het Engelse systeem? Verschillen met Nederland? Voor- en nadelen?

De Eerste Wereldoorlog in gedichten                       
Tijdens de Eerste Wereldoorlog maakten een aantal frontsoldaten gedichten waarmee ze hun ervaringen op een indringende wijze verwoordden. Wat kan je aan de hand van die gedichten vertellen over de mentaliteitsverandering bij de Engelse soldaten? Hoeveel invloed heeft de oorlogspropaganda gehad op deze soldaten?


GESCHIEDENIS

Ontstaan politieke ideologieën in de 19e eeuw
+ MA

Marshallplan (EM)

+ EC
Ontstaan van de mensheid  
V + BIO, FI
De gevolgen van de bouw van de muur in Berlijn
+ AK
De Amerikaanse smeltkroes
+ AK
Arabische geschiedenis
+ MA
Ontdekkingsreizen
+ AK
Invloed van pers en films op de beeldvorming van de Vietnamoorlog
+ MA
De Duitse school van de Romantiek 
V + GS, DU, CKV, MU, FI, KG    
Het Victoriaanse Tijdperk
+ EN

Het ontstaan politieke ideologieën in de 19e eeuw
Mogelijke uitgangspunten:
A  maatschappelijke (economisch/sociaal) ontwikkelingen in Europa die het ontstaan van (nieuwe) politieke ideeën en de oprichting van politieke partijen met zich meebrachten.
B  De Nederlandse politieke geschiedenis van de periode 1848-1917

Het Marshallplan                                                        
Mogelijke uitgangspunten:
A  Hoe kwamen de VS, en in het bijzonder minister van economische zaken Marshall, tot dit economische plan? Hoe zag Europa er op het gebied van de politiek en de economie uit na WOII? Wat waren de onderliggende motieven van het plan?
B  De politieke (politiek-ideologische)en economische verhoudingen tussen de VS en Europa na WOII.

Ontstaan van de mensheid                                
Zo oud als de geschiedenis van de mensheid is ook de vraag: hoe is de mensheid nu eigenlijk ontstaan. Daar zijn verschillende theorieën over, die variëren van het scheppingsverhaal tot de evolutieleer van Darwin. Maar ook elke cultuur kent z’n eigen scheppingsverhaal, of het nu over de oude Grieken gaat of over de Indianen of de Eskimo’s..

Invloed van pers en films op beeldvorming van de Vietnamoorlog.        
Nooit in de geschiedenis werd een oorlog van zo nabij gevolgd door de bevolking van een land als de Vietnamoorlog in de V.S. Nog steeds houdt de oorlog in Vietnam de gemoederen in de V.S. bezig. Dit blijkt uit de populariteit van films als Rambo, Platoon, Deer Hunter, Apocalyps Now. Welke beeldvorming is er over de oorlog in Vietnam door de pers en films ontstaan Zijn er veranderingen merkbaar? Welke invloed heeft dit gehad op de oorlogsverslaggeving van nu?

Ontdekkingsreizen                                                        
Vanaf de 15e eeuw begonnen de Europeanen zich over de wereld te verspreiden. Van deze avontuurlijke reizen werden dikwijls ook reisverslagen gelezen. Hierdoor veranderde het wereldbeeld van de Europeanen. Dit uitte zich onder andere in de toenmalige wetenschap, zoals de cartografie. Op welke manier is het veranderde wereldbeeld terug te vinden in wetenschappelijke verhandelingen en in de wereldkaarten die toen verschenen.

Arabische geschiedenis                                            
Het Arabische volk kent een lange geschiedenis die niet noodzakelijkerwijs hoeft te beginnen bij het ontstaan van de islam in de 7e eeuw. Maar het is wel zeer interessant om te zien hoe dit volk zich na Mohammed over een groot deel van de Afrikaanse, Europese en Aziatische wereld heeft verspreid. Eigenlijk is er iets merkwaardigs aan de hand met de westerse geschiedschrijving over de Arabische wereld: ze wordt grotendeels geschreven vanuit conflictsituaties: kruistochten, reconquista, Arabisch-Israelische oorlogen etc. Nu is het tijd om op een andere manier met de Arabische geschiedenis om te gaan. Dit onderwerp is breed. Het is daarom noodzakelijk om het onderwerp voor je werkstuk af te bakenen. Suggesties: Het ontstaan van het Palestijnse vraagstuk, de kalifaten van Bagdad en Damascus, de Islam, het Arabische nationalisme, Arabieren in Nederland…

De Duitse school van de Romantiek                       
Nadat de geest van de Verlichting vrijwel heel Europa aan het denken had gezet over de vrijheids- en gelijkheidsidealen, ontstond in Duitsland een tegenstroming: de Romantiek. Deze stroming had zijn weerslag op de kunst en vormde een grote inspiratiebron voor componisten als Wagner. Welke (historische) thema’s kenmerkten de Romantiek? Dit onderwerp kan vanuit verschillende invalshoeken worden bekeken zoals: muziek, literatuur, filosofie en geschiedschrijving.

Het Victoriaanse Tijdperk                                            
Het Victoriaanse Tijdperk is voor de ontwikkeling van de Britse cultuur zeer bepalend gebleken. Dit tijdperk dankt haar naam aan koningin Victoria die ruim zestig jaar vorstin was van Engeland in de 19e eeuw. In welke opzichten heeft Victoria een stempel gedrukt op het maatschappelijke leven van de Britten vandaag de dag? Welk rolpatroon tussen mannen en vrouwen heeft deze periode opgeleverd? Je kunt op deze en andere vragen proberen een antwoord te vinden in de 19e-eeuwse Engelse literatuur, waarin de mentaliteit van deze periode zich weerspiegelt.

AARDRIJKSKUNDE

Mainport Rotterdam

+ EC
Vakantiebestemmingen
+ MA
Migratiestromen na de Tweede Wereldoorlog 
+ GS, EC
Vergrijzing
+ EC
Integratieprobleem
+ MA
Bio-industrie
+ EC, MA
Natuurbescherming
+ MA
Broeikaseffect
+ EC
Asielzoekers
+ MA
Transport/vervoer
+ EC
Distributieparken
+ EC
Europese Unie
+ MA
IJstijden
+ GS
Schiphol
+ EC, MA
Dienstensector
+ EC
Wadden(gas)
+ EC. MA
Werkgelegenheid
+ EC
Toerisme
+ EC
Ruimtelijke ordening
+ MA

Mainport Rotterdam                                            
Is Rotterdam nog altijd nummer één in de wereld als het gaat om vervoer van massagoederen, stukgoederen en of containers? Wat komt er allemaal binnen? Waar gaat het naar toe? Welke rol spelen de binnenvaart, spoorwegen, wegvervoer?

Broeikaseffect
Wat is het broeikaseffect? Op welke manier kan het broeikaseffect worden aangepakt en waar gebeurt dat al? Hoe komt het dat een mondiale oplossing niet makkelijk te verwezenlijken is?

Schiphol
Is of wordt Schiphol niet te groot voor ons kleine landje? De vijfde baan is nog niet klaar of er wordt alweer gesproken over een zesde en zevende baan. Levert Schiphol ons zoveel op? Wie profiteert van Schiphol?
Is de HSL (Hogesnelheidslijn geen betere optie voor transport van mensen binnen Europa?

Wadden(gas)
De gasboringen in het waddengebied zijn al een keer verhinderd. Was dit uitstel of wordt het afstel. Wat is de natuur ons waard? Kun je natuur in waarde (geld) uitdrukken. Wat gaat er verloren op het wad bij boringen?

Integratieproblemen  
Hoe tolerant is Nederland voor de nieuwkomers? Waar komen de ‘immigranten’ vandaan? Waar komen ze terecht? Wat zijn de problemen die ze ondervinden. Zijn er verschillen in problemen tussen de verschillende groepen immigranten?

Bio-industrie  
De Bio-industrie binnen Nederland is enorm groot, maar onzichtbaar. We worden er ons van bewust bij ziektes als BSE en MKZ. Waar vinden we de Bio-industrie? Wat is het bestaansrecht? Voor welke markt wordt geproduceerd? Waar komt het veevoer vandaan?

FILOSOFIE


Evolutietheorie en geloof  
V + GS, BIO

Het Franse existentialisme, in literatuur en filosofie  

V + FA
De natuurkunde van de twintigste eeuw en haar invloed op de filosofie  
V + NA

Het Franse existentialisme, in literatuur en filosofie
Een aantal Franse filosofen stelde het menselijke bestaan centraal. De mens is - als een aangespoeld stuk hout - in de wereld geworpen en moet er met al zijn beperkingen toch maar wat van zien te maken. De vrijheid van de mens is absoluut. Hij kan nooit een beroep doen op instanties buiten zichzelf die zin aan zijn leven zouden kunnen geven (godsdienst, abstracte filosofieën, politieke stromingen, enz.).
Jean-Paul Sartre, Albert Camus, Simone de Beauvoir en anderen verkondigden deze ideeën in filosofische werken én in literaire romans. Je gaat onderzoeken wat deze ideeën inhouden en hoe ze in sommige romans terugkomen.

De natuurkunde van de twintigste eeuw en haar invloed op de filosofie
De natuurkunde van de twintigste  eeuw heeft het wereldbeeld van de gewone mens aardig op zijn kop gezet. Beweging en rust 'bestaan'  niet absoluut, maar zijn relatief. Materie blijkt een speciale vorm van energie te zijn en dus om te zetten in energie. Elektronen springen schijnbaar 'zonder oorzaak' van de ene omloopbaan naar de andere.Het licht heeft tegelijkertijd massa en geen massa, enz.
Van Einstein is de uitspraak dat 'God niet dobbelt'. Hoe  stevig is het wereldbeeld van de natuurkundige eigenlijk?

Evolutietheorie en geloof                                   
Darwins evolutietheorie zette het christelijk wereldbeeld op zijn kop. Mens en aap zouden gemeenschappelijke voorouders hebben. De unieke plaats van de mens in de schepping behoorde volgens Darwin tot het verleden.
Vanuit christelijke kring is zeer fel op Darwin gereageerd. Welke antwoorden gaf men? Hoe wetenschappelijk verantwoord waren die antwoorden? Zijn geloof en wetenschap te verenigen of is dit bij voorbaat uitgesloten?

LICHAMELIJKE OEFENING

Turnen
+ NA

Turnen is een sport die bij uitstek gebruikt maakt van biomechanische principes. Dankzij de mechanica kan er in de turnwereld gewerkt worden aan verbeteringen van technieken bij de verschillende onderdelen. Het kijken naar een beweging en het analyseren met behulp van mechanica kan veel verduidelijken.
Mogelijke vragen die je kan stellen in het werkstuk:
- Hoe beweegt het lichaamszwaartepunt (LZP) bij ringzwaaien en hoe beïnvloedt het LZP de zwaai (bijvoorbeeld in grootte of snelheid)
- Waardoor ga je over de kop bij de salto?
- Hoe kan het evenwicht bewaard worden bij verschillende balanceer oefeningen?


1. bron: Schoter Scholengemeenschap | Haarlem


een paar voorbeelden - profiel EM
Economie en Maatschappij
vakken: Ec Ak  onderwerp: auteursrecht
Intellectueel eigendom: zin of onzin?


Het is prettig om een CD op je CD-speler te kunnen afspelen of een MP3-tje op je computer te beluisteren. Maar wat speelt er fijner: een originele versie of een gehackte versie van dezelfde game? Welke stappen onderneemt de entertainmentindustrie tegen het illegaal kopiëren en aanbieden op internet? En wat vinden de producenten en entertainers er zelf van? Onderzoek van persoonlijkheidsrecht inhoudt, wat is een licentie precies?
Bij dit thema zijn interessante probleemstellingen te formuleren, en uit te werken met onderzoek, enquêtes, interviews.
bron / bron 


vak: Ec
onderwerp: een eigen bedrijf
In Nederland starten jaarlijks veel ondernemers een eigen bedrijf in alle sectoren van de economie. Mensen die niet 'onder een baas' willen werken, maar zelfstandig iets willen ondernemen en daar hun inkomen mee verdienen. Het is geen gemakkelijk bestaan en het opstarten van een eigen onderneming vraagt veel, maar het is een uitdaging. Voordat je een onderneming kunt beginnen en naar de bank kunt gaan voor vreemd vermogen, moet er veel denkwerk en onderzoek verricht worden. Bijvoorbeeld:
  1. welk product of dienst ga je aanbieden?
  2. is daar behoefte aan, een markt voor?
  3. wat is er nodig om die toegevoegde waarde te creëren?
  4. hoe financier je dat?
  5. hoe organiseer je het productieproces?
  6. kan je hiermee in je eigen levensonderhoud voorzien?
  7. welke instanties kunnen je daar bij helpen?
  8. ..plus nog vele andere ondezoeksvragen.
Bronnen: Kamer van koophandel, de Rabo-of een andere bank, webweb, interview met een ondernemer.


vak: Wi-A (Ak)
onderwerp: een wereldreis
Organiseer een wereldreis van twee maanden, over alle continenten. Maa gebruik van verschillende vormen van vervoer: vliegtuig, bus, boot en trein.
Stippel een route uit naar jullie interesse, maar houdt rekening met het milieu (CO2 uitstoot).. Maak een programmaboekje voor de reis waarin

  • de milieubelasting inzichtelijk wordt
  • de afstanden over de aardbol berekend zijn
  • maak schattingen om tot berekeningen te kunnen komen
  • werk met een spreadsheet 
  • neem relevante informatie over de bestemmingen op
  • maak een kostenplaatje
  • welke inentingen zijn er nodig?
bron / bron  


vak: maatschappijleer
onderwerp: politieke besluitvorming


Nederland is een constitutionele monarchie. Dat impliceert dat de koningin het voor het zeggen heeft, terwijl ze weinig macht heeft. De Nederlandse staatsinrichting is democratisch, maar toch gaat een wetsvoorstel niet door als de koningin geen handtekening zet. Hoe werkt dit?
Onderzoek hoe de Nederlandse staatsinrichting is opgebouwd. Wie heeft in Nederland nu eigenlijk de macht, wie beslist wat en waarom? Hoe wordt ervoor gezorgd dat de politieke besluitvorming eerlijk verloopt op regionaal en landelijk niveau?
bron / bron 


vakken: Gs 
onderwerp: slavernij


In alle tijden heeft er naast de elite ook een onderlaag in de maatschappij bestaan. Bij de Egyptenaren en Romeinen kon je in slavernij belanden als je een misdaad had gepleegd of als krijgsgevangene was meegevoerd naar een ander land. Veel Europese landen kochten slaven van inheemse vorsten en namen hen mee naar plantages aan de andere kant van de oceaan. In veel culturen was slavernij zelfs erfelijk en kon je als slaaf worden geboren. Hoe een slaaf behandeld werd hing af van zijn meester en de wetten die golden. Pas in de laatste twee eeuwen is het verschijnsel langzaamaan verdwenen. Onderziek de motieven voor slavernij en de positie van slaven in de maatschappij door de jaren heen, of kies een bepaalde tijd of cultuur waar je je op richt.
bron / bron / bron 


vak: Gs WiA
onderwerp: het oude Egypte


Ver voor onze jaartelling bloeide er in Egypte een maatschappij met enorme tempels en rijke kunst. Zonder de jaarlijkse overstromingen van de Nijl had deze maatschappij zich niet kunnen ontwikkelen. De relatie tussen de regelmaat van de overstromingen (die het land vruchtbaar maakten) en de strak georganiseerde maatschappij is boeiend: de kunst bleef ook eeuwenlang onveranderd, gebaseerd op vaste wetmatigheden. De Egyptische farao werd beschouwd als een god die de Nijl beheerste. Het geloof en het leven na de dood namen in het Oude Egypte een centrale plaats in, zoals te zien is aan de reusachtige grafmonumenten en rijkversierde sarcofagen. Bij dit onderwerp kun je je bijvoorbeeld richten op de positie en invloed van spraakmakende farao's, of de rol van het leven na de dood in het Oude Egypte.
bron / bron / bron / bron /  


Omdat in de Egyptische cultuur alles gebaseerd werd op wetmatigheden, is het ook interessant om de rekenkunst te onderzoeken. Trek je een cirkel om de grootste piramide van Gizeh, dan is die getalsmatig vergelijkbaar met de omtreklijn van de aarde. Hoe bepaalden zij oppervlakte, inhoud en maat? Pythagoras studeerde 22 jaar aan een Egyptische mysterieschool waar hij natuurwetenschappen en wiskunde leerde en een liefde voor symboliek en wetmatigheden in de muziek ontwikkelde. Wetenschap was een kunstvorm en werd 'heilige geometrie' genoemd. Op basis van astronomie stelden de Egyptenaren ook een goede kalender samen.
bron / bron / bron / bron / bron / bron


vak: Gs
onderwerp: de pest


De pest is waarschijnlijk de meest dodelijke en verschrikkelijke ziekte die Europa ooit geteisterd heeft. In de 14e eeuw kostte de 'zwarte dood' in vier jaar tijd eenderde van de bevolking het leven. Onderzoek de aard (wat voor ziekte is het?), het ontstaan en de verspreiding van de pest in Europa, en beschrijf welke invloed de ziekte had op het leven in de Middeleeuwen. Loopt de mens nog steeds kans op besmetting? Kun je verbanden leggen met moderne epidemieën?
bron / bron / bron / bron